Kent tarihinin gölgede kalmış konularını farklı yaklaşımlarla bir araya getiren derginin yeni sayısında, Enstitü’nün yeni sergisi “Meşgul Şehir” ile ilgili özel bir dosya da yer alıyor.
İstanbul’un geçmişi, bugünü ve geleceğini kayıt altına almak ve tartışmaya açmak üzere çok yönlü çalışmalara ev sahipliği yapan Suna ve İnan Kıraç Vakfı İstanbul Araştırmaları Enstitüsü’nün akademik dergisi YILLIK: Annual of Istanbul Studies’in dördüncü sayısı yayımlandı.
41. Grafik Tasarım Ödülleri’nde Başarı Ödülü’ne değer görülen YILLIK’ın yeni sayısında İstanbul’un köklü yerleşimlerinden Fener’in 16.–18. yüzyıllardaki dönüşüm hikâyesinden erken Cumhuriyet döneminde yabancı düşmanlığı tartışmalarına, Beyoğlu’nun ses peyzajından işgal İstanbul’una, kent tarihinin gölgede kalkmış konularına yer veriliyor.
Çokkültürlü İstanbul’a yeni bakışlar
YILLIK 4, İstanbul’un farklı dönemleri üzerine çeşitli perspektif ve metotlarla yazılmış Araştırma Makaleleri ile başlıyor. Namık Günay Erkal ve Firuzan Melike Sümertaş’ın kaleme aldıkları makale, Osmanlı İstanbul’unun Rum Ortodoks mahallelerinden Fener’in erken modern yalı evlerini ve sahil yerleşiminin 16.–18. yüzyıllar arasındaki dönüşümünü konu alıyor. Orçun Can Okan’ın Erken Kariyer Makale Ödülü’ne değer görülen makalesi, Lozan Barış Antlaşması sonrası Türkiye’de yabancı düşmanlığını tanım ve tezahürlerini inceleyerek, bu dönemde yaşanan gerilimleri İngiliz-Türk ilişkileri çerçevesinde ele alıyor. Alex Rodriguez Suarez’in Pera’nın ses peyzajı konulu çalışması, bölgede çan çalmanın tarihine bakarken, Latin cemaatinin Cenevizlilerden geç Osmanlı dönemine uzanan köklü geçmişine ışık tutuyor.
Suna ve İnan Kıraç Vakfı Koleksiyonları’ndan bir eserin derinlemesine incelendiği Cabinet bölümünde, araştırmacı Mine Yıldırım, Türkiye Hayvanları Koruma Cemiyeti başkanı Nazım Kıbrızlı’nın erken Cumhuriyet dönemi İstanbul kültür çevresinin önde gelen isimlerinden Fikret Adil’e sokak köpekleriyle ilgili yazdığı mektubu mercek altına alıyor.
Meclis’in odak konusu: İşgal İstanbul’u
Meclis bölümünde ise, İstanbul Araştırmaları Enstitüsü’nde yakın zamanda ziyarete açılan Meşgul Şehir: İşgal İstanbul’unda Siyaset ve Gündelik Hayat, 1918-1923 sergisinin küratörleri Daniel-Joseph MacArthur-Seal ve Gizem Tongo’nun derlediği özel dosya yer alıyor. İstanbul’un işgal yıllarına odaklanan makalelerin bir araya geldiği dosyada; MacArthur-Seal ve Tongo belgeler, objeler ve hafızadan yansıyanlarla işgalin temsilini ele alırken, Ekaterina Aygün işgal İstanbul’unda basılan Rusça yayınlar üzerinden şehirdeki Rus göçmenlerin hayatına odaklanıyor. Lerna Ekmekçioğlu, mütareke yıllarında İstanbul’daki Ermeni varlığını ve Ermeni toplumunun bu dönemde yaşadıklarını irdelerken, Koç Üniversitesi’nden Artemis Papatheodorou, mütareke döneminde İstanbul’da faaliyet göstermeye devam eden Dersaadet Rum Cemiyet-i Edebiyesi Osmanlıcılık ve Yunan milliyetçiliği arasında sıkışan konumunu inceliyor. Ceren Abi, işgal İstanbul’unda kültürel miras ve Fransız güçlerinin eliyle sürdürülmekte olan arkeoloji çalışmalarına odaklanıyor. Erol Ülker, 1918 sonunda Osmanlı İmparatorluğu’nda kurulan ilk sol partilerden Sosyal Demokrat Parti’yi ve kurucu kadrosunu mercek altına alıyor. Claire Le Bras ise, 1918 sonrası İstanbul’unda güvenlik ve asayiş sorunlarına ışık tutuyor.
Yeni araştırmaların rehberi: İstanbul Kaynakçası 2022
18. yüzyıl Osmanlı şehirlerinden 20. yüzyılda Beyoğlu’nda faaliyet gösteren uluslararası kuruluşlara, erken modern Avrupa’da Bizans’ın yeniden keşfinden günümüz Türkiye’sine, farklı dönemlere ilişkin beş kitap ve bir sergi incelemesinin bulunduğu YILLIK 4, önceki sayılarda olduğu gibi İstanbul Kaynakçası’nın güncel sürümüyle sona eriyor.