Yeni Kaledonya’da bir süredir devam eden protesto gösterilerinde en az dört kişi hayatını kaybetti. Olağanüstü hal ilan edilen adada eylemciler, ellerinde Azerbaycan bayraklarıyla protesto gösterilerine devam ediyor. Fransa ise Azerbaycan’ın bu protestoları kışkırttığını ileri sürüyor.
Azerbaycan ise bu iddiaları reddediyor. Fransa ile Azerbaycan arasında son zamanlarda artan gerilim, Yeni Kaledonya’daki protestolarla daha da tırmandı. Fransa daha önce de Bakü yönetimini “halkı yanıltan yalan bilgi yaymakla” suçlamıştı.
Protesto gösterilerinde aniden beliren Azerbaycan bayrakları, Fransa’nın Bakü yönetimini suçlamasına neden oldu. Fransa İçişleri Bakanı Gérald Darmanin, France 2’ye verdiği demeçte, “Bu hayal ürünü değil, bu gerçek. Bazı bağımsızlık yanlısı grup liderlerinin Azerbaycan ile anlaşmış olmalarından dolayı üzüntü duyuyorum. Eğer Azerbaycan iç işlerimize karışmışsa, şunu söylemek gerekiyor: Fransa kendi topraklarında egemenliğe sahip bir devlettir,” dedi.
Azerbaycan Dışişleri Bakanı Ayhan Hacızade ise, “Arkasını dolduramayacakları ve kanıtları bile olmadığı bu iddiaların hepsini reddediyoruz. Azerbaycan ile Yeni Kaledonya’da bağımsızlık mücadelesi veren liderler arasında herhangi bir bağlantı olduğu iddiasını tamamen reddediyoruz,” dedi.
Azerbaycan bayrakları dikkat çekti
Sosyal medyada yayımlanan görsellerde, protestocuların Azerbaycan bayrağı baskılı giysiler giydiği görülüyor. Bu durum, daha önce Yeni Kaledonya’daki bağımsızlık yanlısı liderlerle ilişkisi bulunan Azerbaycan’a dikkatleri çekti.
Geçen yıl Temmuz ayında Azerbaycan, Martinik, Fransız Guyanası, Yeni Kaledonya ve Fransız Polinezyası gibi Fransız topraklarındaki ayrılıkçıları Bakü’ye davet etmişti. Bu liderler, Bakü İnisiyatifi Grubu tarafından düzenlenen bir konferansa katılmıştı. Bakü İnisiyatifi Grubu, geçtiğimiz hafta yayımladığı bir açıklamada, “Kaledonya’daki Kanaklı dostlarımızın bağımsızlık mücadelesini destekliyoruz,” ifadelerini kullandı.
Fransa hükümetinden ismini vermeyen bir kaynak, Azerbaycan yanlısı bir sosyal medya hesabının editlenmiş bir video paylaştığını belirtti. Videoda, iki polis memurunun ölü bir Kanaklının üstüne silah doğrulttuğu görülüyor. Kaynak, bu videonun halkı yanıltmak için yayılan yanlış bilgilerden sadece biri olduğunu ifade etti.
Fransa ile Azerbaycan arasındaki gerilim, 2020’deki savaşla beraber artmaya başladı ve Azerbaycan’ın 2023’te Dağlık Karabağ’ın kontrolünü geri almak için Ermeni gruplara yönelik saldırıları ile derinleşti. Fransa’nın dış politikası geleneksel olarak Ermenistan tarafında yer alıyor ve ülkede geniş bir Ermeni diyasporası bulunuyor.
Fransa İçişleri Bakanı Darmanin, Azerbaycan Devlet Başkanı İlham Aliyev hakkında “diktatör” ifadesini kullanıyor.
Yeni Kaledonya’nın özerk olması gerekiyordu ama…
Fransa’nın 1998’de imzaladığı Nouméa Anlaşması, Yeni Kaledonya’nın kademeli özerkliğine giden yolu açmıştı. Bu anlaşma, Yeni Kaledonya’da “özerklik” ilkesinin uygulanmasını öngörüyordu. Ancak Fransa hükümeti, anlaşmanın il seçimlerinde oy kullanma hakkını sınırlayan maddesini antidemokratik bularak değiştirmeyi planlıyor. Bu tasarıya göre, Yeni Kaledonya’da 10 yıldır yaşayan kişiler de il seçimlerinde oy kullanabilecek.
Kanaklılar, bu değişikliğin bağımsızlık taleplerini gölgeleyeceğini iddia ediyor. Nouméa Anlaşması ayrıca adada bağımsızlık referandumu yapılmasını öngörüyordu. Adada 2018, 2020 ve 2021’de düzenlenen bağımsızlık referandumlarında bağımsızlık yanlılarının oyları yüzde 50’yi geçmedi.
Son iki gündür artan şiddet olaylarında yaklaşık 200 iş yeri ve 50’den fazla araç ateşe verildi, ölenlerin sayısı beşe yükseldi. Protesto gösterilerinde 130 kişi gözaltına alındı ve 60’tan fazla güvenlik görevlisi yaralandı.
Yeni Kaledonya, Büyük Okyanus’un güneybatısında, Avustralya’nın yaklaşık 1,500 kilometre doğusunda yer alan bir ada ülkesidir. Fransa’nın 1853’te ilhak ettiği ve 1946’ya kadar sömürge toprağı olarak yönettiği ada, daha sonra Fransa Denizaşırı Bölgeler Topluluğu içerisinde yer aldı.