Suna ve İnan Kıraç Vakfı Pera Müzesi, Türkiye’de ilk kez gerçekleşen Yunan Film Günleri’ne ev sahipliği yapıyor. Pera Film, Yunanistan Kültür Bakanlığı, Yunan Film Merkezi, Yunan Film Akademisi, Yunanistan Başkonsolosluğu, Selanik Sinema Müzesi, EMEIS Kültür Kolektifi ve istos iş birliğiyle düzenlenen program, Yunanistan sinemasının auteur yönetmenlerinin, 1960’lardan 1980’lere uzanan bir zaman diliminde ürettikleri filmleri bir araya getiriyor. Kara komediden yol filmine, dramdan bilimkurguya 17 filmlik zengin bir seçki, yenilenmiş kopyalarıyla 7-12 Haziran tarihleri arasında Pera Müzesi Oditoryumu’nda sinemaseverlerin beğenisine sunuluyor.
Gerçek ve kurgu bir arada
Usta yönetmen Theo Angelopoulos’un gerçek bir cinayetten yola çıkarak çektiği ilk uzun metrajlı filmi Tatbikat, Yunan Film Günleri’nin açılış filmi olarak programda yer alıyor. Angelopoulos’un Selanik Film Festivali’nde En İyi Yeni Yönetmen seçildiği ve Berlin Film Festivali’nde FIPRESCI Ödülü’nü kazandığı filmi, sinema tarihçilerince Yeni Yunanistan Sineması’nın doğuşu olarak nitelendiriliyor. Yine gerçek bir cinayete dayanan Tonia Marketaki imzalı Zorba Yannis ise, kadınların toplumsal baskı altında nasıl ezildiğini gözler önüne sermesiyle zamanının çok ötesinde bir feminist bakış sunuyor.
1944 yılında 300’den fazla insanın infaz edildiği ve Yunanistan tarihinin dönüm noktalarından olan Kokkinia Bloğu, sürrealist yönetmen ve film kuramcısı Adonis Kirou’nun Abluka filmiyle beyazperdeye taşınıyor. Brechtyen bir anlatım şeklini benimseyen film, 40’ların baskı ve korku dolu ortamını izleyiciye etkili bir biçimde aktarıyor. Ünlü yönetmen Costa Gavras’ın 60’ların sonunda büyük tartışma yaratan filmi Ölümsüz, Mikis Theodorakis’in ikonik müziğiyle zamansız bir başyapıt olmayı sürdürüyor. Vassilis Vassilikos’un suikast sonucu öldürülen Yunan aktivist Gregoris Lambrakis’ten esinlenerek yazdığı romanın uyarlaması olan film, hikâyenin nerede geçtiği belirtilmese de Yunanistan’da uzun yıllar yasaklı yapımlar arasında yer aldı.
Kuşağının önde gelen auteur yönetmenlerinden Pantelis Voulgaris’in yazıp yönettiği Taştan Yıllar, aşka ve özgürlüğe olduğu kadar birbirlerine de hasret kalmış iki sıradan insan hakkında büyüleyici bir hikâye. Yunanistan sinemasının en önemli kadın oyuncularından Themis Bazaka, filmdeki performansıyla Venedik, Selanik ve Valencia film festivallerinde En İyi Kadın Oyuncu Ödülü’ne değer görülmüştü.
Yönetmen, senarist ve yapımcı Nikos Papatakis imzalı Fotoğraf, ülkesinden kaçmak isteyen Ilias ile sıla hasreti çeken Yerasimos arasındaki çatışmadan beslenerek Yunanistan’ın yakın tarihinin alegorisine dönüşüyor.
Yeni Yunan Sineması’nın huzursuz edici filmleriyle tanınan yönetmenlerinden Nikos Panayotopoulos, toplumsal çağrışımlarla dolu grotesk masalı Bereketli Vadinin Tembelleri’nde dönemin burjuvazisini derin ve keskin bir görüyle yorumluyor. Buñuel’in Burjuvazinin Gizli Çekiciliği ve Ferreri’nin Büyük Tıkınma filmleriyle birlikte anılan bu kült eser, Locarno Film Festivali’nde Altın Aslan’ı kazanmıştı.
Seçkide yer alan bir diğer uyarlama, sinemaseverlerin Oscarlı filmi Zorba ile yakından tanıdığı Michael Cacoyannis imzalı Troyalı Kadınlar. Sinemanın dört ikonik kadın oyuncusunu Katharine Hepburn, Geneviève Bujold, Vanessa Redgrave ve Irene Papas’ı buluşturan film, Alfio Contini’nin görüntüleri ve Mikis Theodorakis’in müzikleriyle de gerçek bir klasik.
Cunta döneminin hüzünlü aşkları
Yeni Yunan Sineması’nın ilk örneklerinden sayılan Alexis Damianos imzalı Evdokia, genç çavuş Yorgos ile seks işçisi Evdokia’nın askeri cuntanın gölgesinde antik bir trajediye dönüşen aşkını anlatıyor. Yine trajik bir aşk hikâyesini beyazperdeye taşıyan Gezi, duyguların hüznüne ve ihtişamına dair lirik bir övgü niteliğinde. Takis Kanellopoulos’un yönettiği filmde, şiddeti artan savaşla birlikte kaçma planı yapan iki aşığın sınıra doğru çıktığı gezi, dönüşü olmayan bir yolculuğa dönüşüyor.
Kimliğin peşinde…
George Korras ve Christos Voupouras’ın birlikte yazıp yönettikleri Asker Kaçağı, sınırlara başkaldıran Manolis’in topluma uyumlanması ve kendine yabancılaşması üzerinden, dönemin kırsal Yunan toplumunda erkekliğin yıkıcı doğasını tarif ediyor. Henüz 46 yaşında hayatını kaybeden şair ve yönetmen Frieda Liappa, seçkide Sessiz Bir Ölüm ile yer alıyor. Varoluşçuluk üzerine gerçeküstücü ve minimalist bir yapıt olarak nitelenen film, Liappa’ya San Sebastián Film Festivali’nde En İyi Yeni Yönetmen ödülünü getirmişti.
Giorgos Panousopoulos yazıp yönettiği, aynı zamanda yapımcılığını, kurgusunu ve görüntü yönetmenliğini de üstlendiği Çılgınlık’ta, Euripides’in Bakkhalar tragedyasını modern bakışla yeniden yaratıyor. Berlin Film Festivali’nde Altın Ayı için yarışan Çılgınlık, izleyiciyi Dionysos’un başkaldırısına çağıran Nikos Xydakis imzalı müzikleriyle de baştan çıkarıcı bir film.
Türler arası yolculuk
Vassiliki Iliopoulou imzalı Geçit, yalın ve gerçekçi diyalogları, detaylarla süslü sahneleri ve oyuncularının kusursuz yorumuyla dikkat çeken, ödüllü bir yol filmi. Selanik Film Festivali’nde senaryosuyla övgüler toplayan film, askerliğini tamamlayıp evlerine dönmeye çalışan iki taşralı gencin başından geçenleri anlatıyor.
Gerilimden film noir’a, aksiyondan komediye farklı türler arasında gezen Olga Robards, Andreas Sinanos’un Selanik Film Festivali’nden ödüllü görüntüleri eşliğinde 80’ler Atina’sını büyülü bir şekilde resmediyor. Filmin yönetmen koltuğunda Christos Vakalopoulos oturuyor.
Yunanistan Sineması’nda yeni gerçekçiliğin yaratıcılarından Nikos Koundouros, programda Berlin ve Selanik film festivallerinden ödüllü filmi Genç Afroditler ile yer alıyor. Giovanni Varriano’nun adanın doğal güzelliğine odaklanan siyah-beyaz görüntüleri ve Yiannis Markopoulos’un geleneksel Yunan enstrümanları kullanarak yarattığı, kimi sahnelerde filmin başoyuncusuna dönüşen müzikleriyle Genç Aftoditler, avangart sinemanın başyapıtlarından.
Seçkinin tek bilimkurgu filmi olan Sabah Devriyesi kıyamet sonrası bir dünyada geçiyor. Nikos Nikolaidis’in Daphne Du Maurier, Phillip K. Dick, Raymond Chandler ve Herman Raucher gibi yazarların eserlerinden ilham ve alıntılarla yazıp yönettiği film, şiddet ve ölümle çevrili, tahammülü zor bir dünyada âşık olmanın anlamını sorguluyor.
Sektör profesyonelleri Pera Müzesi’nde bir araya geliyor
Yunan Film Günleri kapsamında gösterimlerin yanı sıra sektör profesyonellerinin katılımıyla gerçekleşecek bir de panel yer alıyor. 9 Haziran Perşembe günü saat 18.30’da Pera Müzesi Oditoryumu’nda yapılacak “Yunan Sineması Kendini Anlatıyor” paneline; Athena Kartalou (Yunan Film Merkezi Genel Direktörü), Athena Kalkopoulou (Yunan Film Merkezi, Hellas Film Tanıtım Direktörü), Antigoni Rota (Yapımcı) ve Afroditi Nikolaidou’nun (Atina Üniversitesi Film ve Televizyon Çalışmaları) konuşmacı olarak katılacak. Panelistlerin Yunanistan’da sektörün güncel durumu, endüstrinin yapısı, film üretimini teşvik etmek için uygulanan ulusal politikalar hakkında bilgi ve birikimlerini paylaşacağı buluşmanın aynı zamanda, ortak sorunları konuşmak ve sınır ötesi iş birliklerini güçlendirmek için bir tartışma ortamı sunması da amaçlanıyor.
Yunan Film Günleri seçkisi, 7 – 12 Haziran tarihleri arasında Pera Müzesi Oditoryumu’nda ücretsiz izlenebilir.
Gösterim Programı
Yunan Film Günleri, 7– 12 Haziran
7 Haziran Salı
15.00 Tatbikat (98′)
8 Haziran Çarşamba
13.00 Ölümsüz (86′)
16.00 Abluka (90’)
18.00 Zorba Yannis (180’)
9 Haziran Perşembe
13.00 Geçit (90′)
15.00 Asker Kaçağı (121’)
18.30 Panel: Yunan Sineması Kendini Anlatıyor
10 Haziran Cuma
13.00 Sessiz Bir Ölüm (86′)
15.00 Olga Robards (86′)
17.00 Çılgınlık (92’)
19.00 Evdokia (86′)
21.00 Fotoğraf (86’)
11 Haziran Cumartesi
13.00 Gezi (86’)
15.00 Bereketli Vadinin Tembelleri (119’)
19.00 Sabah Devriyesi (86’)
12 Haziran Pazar
13.00 Taştan Yıllar (135′)
16.00 Genç Afroditler (135’)
18.00 Troyalı Kadınlar (105’)